5/5/14
SỎI THẬN VÀ SỎI NIỆU QUẢN
lấy sỏi thận qua da
,
sỏi niệu quản
,
sỏi thận
,
tán sỏi ngoài cơ thể
,
tán sỏi nội soi
Không có nhận xét nào
:
Sỏi thận rất thường gặp, chiếm tỉ lệ khoảng 10% trong dân số. Bệnh sinh ra khi nồng độ một số chất xuất hiện quá nhiều trong nước tiểu so với bình thường, tạo thành những tinh thể, thành phần chính tạo sỏi. Sỏi canxi kết hợp với oxalat hoặc phosphat là loại sỏi phổ biến nhất. Những loại sỏi khác có thể gặp như: sỏi axit uric, struvite (sỏi nhiễm trùng), cystine ...
Có nhiều yếu tố có liên quan đến sự tạo thành sỏi niệu nhưng yếu tố đóng góp chủ yếu là tình trạng thiếu nước. Nước tiểu bị cô đặc làm gia tăng sự hình thành các tinh thể từ những chất tạo sỏi. Những yếu tố nguy cơ khác bao gồm tiền sử gia đình bị sỏi, chế độ ăn, rối loạn đường ruột, béo phì và nghề nghiệp. Chế độ ăn có chất đạm, muối hoặc thức ăn giàu oxalate (lá xanh, các hạt, trà và socola) làm tăng nguy cơ tạo sỏi. Một số bệnh đường ruột như bệnh viêm ruột, rối loạn hấp thu, tiêu chảy mạn tính và phẫu thuật nối tắc qua dạ dày.
Khi sỏi phát triển đủ lớn gây cản trở dòng nước tiều từ thận xuống bàng quang mới trở thành vấn đề nghiêm trọng. Đôi khi, sỏi thận là chổ vi trùng trú ẩn gây nhiễm khuẫn niệu tái phát.
Triệu chứng
Sỏi thận thường được phát hiện tình cờ khi siêu âm kiểm tra sức khỏe định kỳ. Tuy nhiên, sỏi cũng có thể gây đau khi sỏi đột ngột gây tắc ngẽn, đa số trường hợp do sỏi di chuyển xuống niệu quản (ống dẫn nước tiểu từ thận xuống bàng quang). Triệu chứng thường gặp nhất là đau vùng hông lưng. Đau từ sau lưng lan ra vùng bụng trước dưới sườn và xuống háng. Cơn đau nhiều có thể gây buồn nôn, ói và người bệnh không thể tìm được tư thế giảm đau. Bệnh nhân có thể tiểu máu (có hồng cầu trong nước tiểu) và tiểu đau. Tiểu nhiều lần rất phổ biến. Sỏi gây tắc ngẽn và đi kèm với sốt là tình huống cấp cứu cần phải được điều trị sớm.
Chẩn đoán
Chẩn đoán sỏi thận thường đơn giản. Bệnh sử ghi nhận có cơn đau quặn thận vùng hông lưng, không có yếu tố thúc đẩy đặc biệt. Thường có máu trong nước tiểu. Chẩn đoán xác định dựa trên hình ảnh học đường tiết niệu. X quang cắt lớp vi tính (CT Scan) không cản quang là phương tiện chẩn đoán chính xác nhất. Siêu âm thận có thể dùng để xác định tắc ngẽn và cũng có thể phát hiện sỏi. Xét nghiệm máu và nước tiểu để đánh giá tình trạng nhiễm trùng và chức năng hai thận.
Điều trị
Hầu hết sỏi thận kích thước dưới 5 mm có thể tiểu ra theo đường tự nhiên. Kích thước sỏi được xác định bằng hình ảnh học như siêu âm, KUB hoặc CTScan. Khi sỏi kẹt tại niệu quản, người bệnh sẽ được bác sĩ cho dùng thuốc để giúp tống xuất sỏi, tránh phải can thiệp phẫu thuật. Nếu sỏi lớn hoặc không thể tự ra được sau một thời gian điều trị bằng thuốc thì phải phẫu thuật. Dựa các yếu tố như vị trí, số lượng và kích thước sỏi, một trong các phương pháp phẫu thuật sau có thể được chọn lựa bao gồm: tán sỏi ngoài cơ thể, tán sỏi nội soi ngược dòng với laser, lấy sỏi thận qua da, phẫu thuật nội soi và mổ mở..
Tự chăm sóc
Nếu người bệnh bị sỏi thận nhỏ, có khả năng ra được thì khuyên họ uống nhiều nước. Vài loại thuốc có thể giúp tống xuất sỏi. Thuốc giảm đau nên được cho uống sớm trước khi cơn đau trở nên nghiêm trọng bởi vì cơn đau có thể xảy ra vài lần cho đến khi sỏi được tống xuất ra ngoài. Nếu bệnh nhân không thể ăn uống được do nôn ói thì cần cho người bệnh nhập viện để được theo dõi và điều trị. Trong một số trường hợp cấp cứu, người bệnh được đặt vào cơ thể một ống thông niệu quản hoặc ống dẫn lưu thận tạm thời để giải phóng tắc nghẽn. Trong tình huống này, sỏi có thể chưa được điều trị cùng lúc.
Dựa vào yếu tố nguy cơ, thành phần sỏi, và một số xét nghiệm cần thiết khác, người bệnh có thể được cho uống một vài loại thuốc để giảm sự tạo sỏi trong tương lai. Tất cả bệnh nhân sỏi niệu nên uống nhiều nước để duy trì lượng nước tiểu từ 2 lít trở lên mỗi ngày. Người bệnh nên hạn chế lượng muối, thịt động vật và thức ăn giàu oxalat trong khẩu phần ăn, tiêu thụ một lượng trung bình canxi. Không cấm canxi, ngay cả người bệnh bị sỏi có thành phần cơ bàn canxi trừ khi bác sĩ khuyên điều này vì có thể làm tăng nguy cơ tạo sỏi.
ThS BS Nguyễn Tân Cương
Khoa Tiết Niệu - Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM
Đăng ký tư vấn điều trị sỏi niệu
ThS BS Nguyễn Tân Cương
Khoa Tiết Niệu - Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM
Đăng ký tư vấn điều trị sỏi niệu
Đăng ký:
Đăng Nhận xét
(
Atom
)
Không có nhận xét nào :
Đăng nhận xét